Brazilië: Houd de suikerrietproductie uit het regenwoud!

Aan: de Nederlandse regering, de EU-lidstaten en de Europese Unie

“Houd de suikerrietproductie uit het regenwoud! – Geen vrijhandel met ethanol uit Brazilië!”

Lees de begeleidende brief

Aanplanting van suikerriet in Brazilië

Tegenwoordig is suikerriet de op twee na belangrijkste cultuurplant in Brazilië na soja en mais. In 2016 besloegen de suikerrietplantages 10,5 miljoen hectare, wat neerkomt op 13,5 % van het totale landbouwareaal van het land. In 2016 maakten suiker en ethanol volgens de gegevens van het Braziliaanse Ministry of Development, Industry and Foreign Trade ongeveer 5,0 % uit van de Braziliaanse exporten.

Tot nu toe concentreert zich de aanplanting van suikerriet en de daarmee verbonden industrie zoals suikerrietmolens en ethanolfabrieken op het Zuidoosten en Noordoosten van Brazilië. Alleen al in de deelstaat São Paulo vindt meer dan de helft van de aanplanting en de verwerking plaats.

Het decreet nr. 6.961 uit het jaar 2009 dat nu werd opgeheven door Bolsonaro heeft er tot nu toe door een zogenoemde "agro-ecologische indeling in zones van suikerriet in Brazilië" voor gezorgd dat er geen openbare landbouwkredieten mogelijk waren voor suikerrietplantages en verwerkingsinstallaties zoals suikerrietmolens en ethanolfabrieken in het Amazonegebied en het moerasgebied Pantanal. Zonder dit geld waren investeringen in de aanplanting en de verwerking van suikerriet niet aantrekkelijk voor de landbouwindustrie.

In de afgelopen jaren werd de aanplanting van suikerriet daarom doorgevoerd in andere ecologische zones in Brazilië die niet zijn betroffen door het decreet, zoals het Atlantisch Woud (Mata Atlântica) en de tropische Cerrado-savannes. De ethanol-sector wijst erop dat nieuwe suikerrietplantages alleen zouden zijn aangelegd op al bestaande landbouwarealen – vooral op weiden voor dieren – en dus geen natuurgebieden zouden zijn verbouwd.

Dit is echter niet helemaal juist. In de praktijk verhuizen de toenmalige veehouders gewoon naar andere gebieden en rooien er nieuwe weilanden hetgeen "indirecte verandering in het landgebruik" wordt genoemd. De aanleg van weilanden voor dieren en soja-aanplantingen zijn bijgevolg de belangrijkste oorzaak voor het rooien van het Amazonegebied, van tropische savannes zoals de Cerrade en de Pantanal.

Ethanolindustrie

Brazilië is de grootste economische macht in het samenwerkingsverband Mercosur waar ook Argentinië, Uruguay en Paraguay toebehoren. In 2019 produceerde Brazilië volgens het United States Department of Agriculture (USDA) geschat 34,5 mld. liter ethanol.

In 2018 is volgens het USDA meer dan 28 mld. liter (ruim 94 %) verbruikt in het binnenland. In Brazilië zijn enkele miljoen auto's uitgerust met zo genoemde flexifuel-motors die of alleen met ethanol kunnen rijden of met bijmengingen op elke gewenste hoogte.

Om aan de verplichtingen uit het Akkoord van Parijs te voldoen zal de ethanolproductie in Brazilië in 2030 naar verwachting 54 mld. liter bedragen schrijft het Klimaatobservatorium (Observatório do Clima) waarvan zo'n 44 Braziliaanse milieu- en ontwikkelingsorganisaties deel uitmaken. Om het daar gestelde doel te bereiken is nog eens 11 miljoen hectare suikerriet nodig om de productie van ethanol te verdubbelen.

Volgens schattingen van het USDA is in 2019 1,8 mld. liter ethanol geëxporteerd, 11 % meer dan in 2018. 1 miljard liter ging naar Noord-Amerika, 580 miljoen liter naar Azië en bijna 70 miljoen liter naar Europa (UNICA).

Na jarenlange onderhandelingen hebben de EU en de Zuid-Amerikaanse Mercosur-gemeenschap een vrijhandelsakkoord gesloten. Dit akkoord moet nog worden bekrachtigd door het Europees Parlement en de EU-lidstaten.

Het bepaalt dat 450.000 ton ethanol voor industriële toepassingen vrij van douanerechten in de EU mag worden ingevoerd en dat nog eens 200.000 ton ethanol in de EU mag worden geïmporteerd tegen een vermindering met twee derde van het huidige douanetarief. Dit is in totaal 650.000 ton ethanol. Dit komt overeen met 826 miljoen liter ethanol en dus met ongeveer 12 % van het huidige EU-verbruik. Hierdoor wordt de markt voor biobrandstoffen uit geteelde biomassa verder opengesteld, zonder dat rekening wordt gehouden met de in de EU geldende kwantitatieve grens.

Meer informatie

- Mongabay, 13 nov. 2019, In surprise move, Brazil has removed restrictions on Amazon sugarcane production: https://news.mongabay.com/2019/11/in-a-surprise-move-even-to-the-sugarcane-industry-president-bolsonaro-has-removed-restrictions-on-sugarcane-production-in-the-brazilian-amazon-experts-expect-land-speculators-to-benefit/?fbclid=IwAR1ibGYQuC0ENoDQQaCw8JIkYtZiHryHrVZfWeSl-e8F2qhT29tLVW1GKCk

- Mongabay, 18 nov. 2019, Sugarcane threatens Amazon forest and world climate; Brazilian ethanol is not clean (commentary): https://news.mongabay.com/2019/11/sugarcane-threatens-amazon-forest-and-world-climate-brazilian-ethanol-is-not-clean-commentary/

- Repórter Brasil, 13 nov. 2019, Após explosão das queimadas, cana-de-açúcar é nova ameaça à Amazônia e ao Pantanal: https://reporterbrasil.org.br/2019/11/apos-explosao-das-queimadas-cana-de-acucar-e-nova-ameaca-a-amazonia-e-pantanal/

- Observatório do Clima, 11 nov. 2019, Dez perguntas sobre o zoneamento da cana: http://www.observatoriodoclima.eco.br/dez-perguntas-sobre-o-zoneamento-da-cana/

- Braziliaans Ministerie van Milieubeheer, basis voor de voorbereiding van de beoogde nationale bijdrage van Brazilië in het kader van het Akkoord van Parijs van de UNFCCC: https://www.mma.gov.br/images/arquivos/clima/convencao/indc/Bases_elaboracao_iNDC.pdf

- Europese Unie, 14 okt. 2019, Assessing the impacts of the EU bioeconomy on third countries - Potential environmental impacts in Brazil of EU biofuel demand to 2030: https://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/bitstream/JRC117364/scienceforpolicy-follador-final14102019.pdf [laatste bekeken op 14-02-2020]

- UNICA; 6 nov. 2019, OPINIÃO – UM PASSO À FRENTE: https://www.unica.com.br/noticias/um-passo-a-frente/

- UNICA-website: http://www.unicadata.com.br/index.php?idioma=2 [laatste bekeken op 26-02-2020]

- INSTITUTO BRASILEIRO DE GEOGRAFIA E ESTATÍSTICA – IBGE, 2017, A Geografia da Cana-de-Açúcar- Dinâmica Territorial da Produção Agropecuária: https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/livros/liv101436.pdf

- United States Department of Agriculture – USDA Foreign Agricultural Service, Biofuels Annual 2019, https://apps.fas.usda.gov/newgainapi/api/report/downloadreportbyfilename?filename=Biofuels%20Annual_Sao%20Paulo%20ATO_Brazil_8-9-2019.pdf [laatste bekeken op 26-02-2020]

Omrekeningsfactor: 1 kg ethanol = 1,27 l ethanol

1 liter ethanol = 0,79 kg ethanol

Bronnen: https://www.bdbe.de/daten/umrechnung-und-formeln

https://www.metric-conversions.org

Aan: de Nederlandse regering, de EU-lidstaten en de Europese Unie

Geachte dames en heren,

De ontbossing en verbranding van het Amazone-regenwoud en andere ecosystemen in Brazilië zijn de afgelopen drie jaar dramatisch toegenomen.

Ondanks deze zorgwekkende ontwikkeling heeft de EU in juni 2019 een vrijhandelsakkoord met Brazilië en de andere Mercosur-staten bereikt. Het zorgt er onder andere voor dat de import van ethanol uit Brazilië meer dan twaalf keer zo groot zal worden – een stijging van 70 miljoen liter in 2019 naar 826 miljoen liter per jaar.

Op 5 november 2019 heeft president Bolsonaro met decreet nr. 10.084 het sinds 2009 geldende decreet nr. 6.961 herroepen waarin de aanplanting van suikerriet in het Amazonegebied en in de Pantanal, het grootste moerasgebied ter wereld, werd tegengehouden. Nu loopt het Braziliaanse regenwoud ook gevaar te worden gerooid voor ethanolimporten door de EU.

Zie alsjeblieft af van de invoer van ethanol uit Brazilië en maak u sterk voor de bescherming van de natuur in dit land.

Met vriendelijke groet