Bescherming van bonobo's: school schept vertrouwen

Bonobo's werden tot voor kort beschouwd als dwergchimpansees. Een beetje kleiner dan chimpansees met roze lippen en een wat donkerder gezichtje. Een leek ziet nauwelijks verschillen tussen de twee soorten. Opvallender is waarschijnlijk het verschil in gedrag. Terwijl chimpansees conflicten over territoria of vrouwtjes vaak met geweld uitvechten, kiezen bonobo's voor harmonie. Dat wil zeggen: seks in plaats van geweld, paren in plaats van vechtpartijen.

Op de Rode lijst van bedreigde soorten worden bonobo's (Pan paniscus) geclassificeerd als "bedreigd" (endangered). Hun populatie is aan het afnemen. De belangrijkste bedreigingen zijn commerciële stroperij, ziekte en habitatverlies. Omdat deze soort alleen nog voorkomt in de Democratische Republiek Congo heeft het land een grote verantwoordelijk.

Heel veel van de dieren leven in het nationaal park Salonga, het grootste beschermde gebied van Afrika en UNESCO-werelderfgoed.

Aan de rand van het beschermde gebied hebben primatologen onder leiding van dr. Gottfried Hohmann en professor dr. Barbara Fruth de onderzoeksstations in Luikotale en Ekongo opgezet. Hier werken wetenschapsters en wetenschappers uit de hele wereld voortdurend aan onderzoeken. Contact met de buitenwereld is er alleen via satelliettelefoon. Als je erheen wilt reizen, moet je in een gecharterd vliegtuigje stappen. Er is geen wegverbinding en als je er naartoe zou willen varen zou je weken onderweg zijn.

Ivoren toren van het fundamenteel onderzoek verlaten

Fruth, Hohmann en haar collega's hebben de ivoren toren van het fundamenteel onderzoek al in 2011 verlaten en zetten zich bovendien in voor de bescherming van de dieren. Daartoe hebben ze de organisatie Bonobo Alive opgericht.

Een kernpunt van de organisatie is de lokale bevolking die bij de bescherming van de bonobo's een rol moet spelen. Niet omdat ze de regenwouden zouden verwoesten en daarmee zouden moeten stoppen maar omdat de inheemse bevolking moet profiteren van de natuurbescherming. De bedreiging voor de bonobo's komt van professionele stropers van buitenaf. Soms worden milieuactivisten die in afgelegen gebieden met grote armoede werken gevraagd:

En wat doen jullie voor ons mensen?

De vraag gaat o.a. over inkomstenbronnen: De lokale bevolking levert cassave, bakbananen en fruit en werkt als kok, drager en spoorzoeker. Er is ook veel vraag naar haar expertise in medicinale planten en plantkunde. Want zij kennen hun weg in het bos – hun bestaansbasis.

Bonobo Alive heeft vooral nauw contact met de bewoners van de dorpen Ipope, Mbongo en Bekombo die allemaal moeilijk toegankelijk in het regenwoud liggen. Centraal in de ondersteuning staan schoolprojecten waaraan Red het Regenwoud sinds 2022 meewerkt.

De bevolking wordt geïntegreerd in de bescherming van de bonobo's

Educatie is een beproefde manier om het publiek te betrekken bij natuurbehoud. Dergelijke projecten geven niet alleen kennis door maar laten zien dat de primatologen ook de mensen niet uit het oog verliezen.

In het eerste jaar van de samenwerking kregen acht bijzonder leergierige jongens en meisjes financiële steun voor het eindexamen aan het einde van hun 12e schooljaar – ze slaagden allemaal en kunnen nu met het "Examen d'état" in de hand naar een hogeschool of universiteit. Rond 500 schoolkinderen uit meerdere dorpen hebben er baat bij dat hun leerkrachten beter en regelmatig worden betaald. Dat is goed voor de motivatie.

Omdat sommige schoolgebouwen in slechte staat verkeren en de daken lekken, kocht Bonobo Alive in Kinshasa 500 golfplaten en 250 kilo spijkers voor de renovatie. Het bouwmateriaal ging per boot naar Lokoma en vandaar naar de drie dorpen. Want zelfs toegewijde leraren en studenten hebben het lastig als het door het dak regent.

Wij willen ons ook in de toekomst blijven engageren in het Congobekken. Als je dit project wilt steunen gebruik dan alsjeblieft het knopje onder “Beschermers van het regenwoud”.